Je ziet de afgelopen jaren steeds meer soorten onderwijs opkomen (democratisch, sociocratisch, bosschooltjes...). Ze dragen uit dat ze meer aansluiten bij de belevingswereld en de interesses van het kind. En dat er meer vrijheid en keuzemogelijkheden zijn voor het kind. Prachtige termen worden gebruikt: child centered learning, self directed learning, natural learning .... Maar is dat ook zo?
Wat ik zie gebeuren is dat er op veel plekken (uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd) nog steeds veel gehandeld wordt vanuit het gedachtengoed dat je kinderen iets moet leren. Dat er een aanbod moet zijn en een vaste structuur. Maar dat is niet “natuurlijk leren” en ook niet “self directed learning” (al hou ik helemaal niet van al die engelse termen).
De leerkracht, begeleider of ouder heeft dan de taak om nieuwe informatie, nieuwe vaardigheden en nieuwe mogelijkheden aan te bieden aan het kind. Ze pakken het dan wel zo in dat het meer aansluit bij de belevingswereld van het kind (en misschien zelf ontstaat vanuit een vraag van een kind), maar het aanbod komt nog steeds vanuit de volwasssene en wordt gekoppeld aan een bepaald lesuur met een van te voren bepaalde lesinhoud.
Er worden workshops gegeven, projecten en lessen bedacht, activiteiten aangeboden. Maar vanuit welke energie? Is dit vanuit eigen passie of interesse van de volwassene? Waarin de volwassene iets zelf graag doet waarna het kind zelf kan voelen of het iets is wat mogelijk ook voor hem/haar op dat moment interssant kan zijn? Of ontstaat dit vanuit de energie dat een kind een leerrijke omgeving nodig heeft en je als volwassenen de taak hebt om je kind zoveel mogelijk aan te bieden? En dat hierin gestructureerd aanbod moet zijn?
Veel ouders voelen nog de angst om de ontwikkeling van hun kind volledig los te laten. Dat is ook spannend, want deze maatschappij heeft ons geleerd dat kinderen een aanbod nodig hebben om zich te kunnen ontwikkelen.
Maar eigenlijk krijg je (wanneer je een vaste structuur met vaste lesinhoud aanbiedt) weer een kopie van het huidige schoolsysteem. Waarin kinderen in een systeem mee moeten met vaste lestijden en lessen die van te voren al gepland zijn. Er is op het moment zelf niet de rust en tijd om hun eigen flow te volgen. Want ze worden afgeleid van hun natuurlijke behoeften en interesses van dat moment. Of ze worden meegetrokken door het groepsproces wat plaatsvindt.
Ik vind dat ontzettend zonde. Een kind kan vanuit een interesse graag iets willen leren of onderzoeken op een bepaald moment. Maar dat betekent niet dat dat vervolgens iedere week op hetzelfde tijdstip aan hetzelfde onderwerp wilt “werken”.
Wanneer je je kind volledig unschoolt gaat leren op een heel andere manier. Je kind leert uiteraard ook nieuwe informatie, vaardigheden en mogelijkheden om iets te doen. Maar die leermomenten ontstaan, omdat je met elkaar leeft. Je volgt de interesses van je kind én je eigen interesses. Van daaruit ontstaan er prachtige situaties waarin een kind kan kiezen om ergens aan deel te nemen. Of niet. Zonder groepsdruk, zonder vriendjes en vriendinnetjes die wel mee doen en jouw kind als enige niet... Het leren is vanuit echte vrijheid en echte verbinding met zichzelf.
Er zijn geen vaste tijden aan gekoppeld. Leren gebeurt de hele dag door. En er is ruimte om precies dat te doen wat passend is op dat moment.
Zoals wij laatst meegingen met iemand van de Wildlife Rescue om te onderzoeken of er lynxen op het land van vrienden liepen. Wij deden hieraan mee, omdat onze kinderen een grote passie hebben voor de natuur. Zij (en wij) zijn er heel nieuwsgierig naar. En het paste ook op dat moment in ons leven.
Of zoals onze zoon en mijn man laatst naar een auto-race gingen. Hier gingen ze naartoe, omdat ze hier allebei dol op zijn. Onze dochter en ik bleven thuis, omdat dit niet aansluit bij onze interesse.
Of wanneer ik ga tekenen, omdat ik dat heerlijk vind om te doen. En de kinderen zelf beslissen om dit ook te gaan doen en mij vragen hoe ze iets kunnen tekenen wat ze nu nog niet lukt. Het tijdstip waarop zoiets ontstaat is niet gepand. Het ontstaat in het moment door vanuit verbinding met mezelf te voelen waar mijn behoefte op dat moment ligt.
De ontwikkeling van kinderen die leven vanuit de unschool-gedachten ontstaat niet vanuit een aanbod dat ze aangeboden krijgen. Hun ontwikkeling ontstaat omdat ze zelf vragen hebben, zelf dingen willen onderzoeken en zelf nieuwsgierig zijn naar iets. En omdat ze andere kinderen en volwassenen tegen komen die vol passie iets laten zien of ergens over vertellen wat hun enorm interesseert. Op een moment dat zij er ook voor open kunnen staan en er zin in hebben.
Dat er steeds meer alternatieve scholen ontstaan en steeds meer bewustzijn komt dat het huidige schoolsysteem dwars tegen de natuurlijke stroom van het leven en kinderen in het bijzonder ingaat vindt ik heel mooi.
Maar mijn visie en missie is dat we nog veel verder loskomen van het systeem. Dat kinderen weer enkel en alleen hun eigen systeem kunnen en mogen volgen. Zonder ongetwijfeld goedbedoelde voorafgeplande lessen en activiteiten omdat een kind een leerrijke omgeving nodig heeft.
Ik geloof, weet en ervaar het iedere dag zelf dat kinderen iedere dag leren. Ieder op zijn eigen manier. Juist wanneer ze écht hun eigen flow en hun eigen interesses mogen volgen.
Unschoolen is veel meer dan alleen je kind niet meer naar school brengen of geen reken- of taalmethode meer volgen. Het vraagt van jou om volledig in het vertrouwen te stappen dat jouw kind alles ervaart en leert wat hij of zij nodig heeft in het leven. Zodat jij en je kind gaan weer leven en leren vanuit jullie hart, vanuit liefde en vanuit een diepe verbinding met jezelf.